Szpotawość kolan to okoliczność w której staw kolanowy ustawia się do boku- do zewnętrznej strony. W przypadku gdy szpotawość odnosi się do obu kończyn dolnych będą one układały się w specyficzny sposób.
Co się dzieje jeżeli kolano jest szpotawe ?
fizjoterapeuta sanok kość udowa ślizga się względem kości podudzia (piszczelowa i strzałkowa) zachowując odpowiednie położenie. Jakość tego ślizgu okazuje się być dobra dlatego, że kolano jest stabilizowane:
od bocznej strony poprzez:
-więzadła poboczne kolana,
-ścięgna mięśni przebiegających tym rejonem np. napinacza powięzi szerokiej,
-łąkotkę boczną, która jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące,
od strony wewnętrznej natomiast stabilizację dają:
-więzadła poboczne przyśrodkowe,
-ścięgna mięśni przebiegających tym rejonem np. przywodziciele,
-łąkotka przyśrodkowa, która to jak klin wetknięta jest w kolano,
-lokalne mięśnie stabilizujące.

Odpowiednie ustawienie kości w stosunku do siebie wydaje się kluczowe do pracy wyżej przytoczonych struktur. Jeżeli natomiast kolano ucieka do boku (szpotawość) zaburza to położenie łąkotki bocznej, która nie ślizga się należycie, napięcie torebki stawowej a, także więzadeł od strony bocznej, nieprzyjaźnie wpływa na funkcjonowanie mięśni przebiegających w tej okolicy.
Szpara stawowa kolana się poszerza a sam staw traci swoją stabilność i będzie w wyższym stopniu podatny na kontuzję polegającą na „ucieknięciu kolana do boku”, grozi to naderwaniem więzadeł pobocznych czy też chociaż uszkodzeniu łąkotki.
Wskazane jest dodać, iż jeżeli szpara stawowa po stronie zewnętrznej zostaje poszerzona, to po stronie przyśrodkowej- zapewne dojdzie do zmniejszenia szpary stawowej, a co za tym idzie do większej kompresji na łąkotkę przyśrodkową- taka sytuacja zwiększa zagrożenie uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej !

Z jakiego powodu kolano jest szpotawe ?
To fundamentalne zapytanie jakie to należy sobie zadać zanim przystąpimy do rehabilitacji.
Przyczyn może istnieć wiele- niewłaściwe położenie kości wobec siebie, rozluźnienie aparatu więzadłowego w kolanie, niewłaściwe ustawienie miednicy, czy nawet niewłaściwe ustawienie stawu skokowego.

Z różnych przyczyn kość udowa jest w stanie się skręcić w stosunku do kości podudzia osłabiając zewnętrzną część stawu.
Co z tym zrobić ?
Aby zabrać się za naprawianie tego rodzaju przypadłości warto w 1-szej kolejności wyszukać przyczynę owego stanu rzeczy. Żeby to uczynić jesteśmy w stanie przeprowadzić:
-testy więzadeł kolana- aby skontrolować czy jest dobrze stabilizowane,
-testy mięśniowe- tak by zbadać czy napięcie mięśni jest właściwe,
- testy łąkotek- tak by stwierdzić czy pracują prawidłowo i są dobrze ustabilizowane,
-trzeba zbadać ustawienie i zakresy ruchu stopy- jej niewłaściwe ułożenie będzie w stanie sprawiać rotację podudzia względem kości udowej,
-warto zweryfikować położenie miednicy i zakresy ruchu stawu biodrowego- nieprawidłowości w tym rejonie są w stanie powodować skręcenie kości udowej względem kości podudzia.

https://foursquare.com/user/561886465/list/kolana-ko%C5%9Blawe-jak-powinna-wygl%C4%85da%C4%87-gimnastyka-k-1 .
Jeżeli już zobaczymy, iż coś wydaje się nie tak, iż kolano naszego dziecka ucieka, ustawia się niepoprawnie, lub dziecko narzeka na ból postanawiamy udać się do specjalisty- tylko do jakiego ? Większa część rodziców udaje się do lekarza pierwszego kontaktu, choć ten rzadko kiedy bywa biegły w ortopedii czy rehabilitacji. Dlatego też wydaje skierowanie do lekarza ortopedy, który to ma ocenić i zdiagnozować problem. Tu z reguły ukazuje się pierwsze zaskoczenie, jako że do lekarza specjalisty zazwyczaj czeka się w kolejce i to dosyć sporo. Na takiej wizycie lekarz winien stwierdzić problem, i dodatkowo jego źródło- ponieważ to jest kluczowe w procesie fizjoterapii. Powinien ocenić postawę dziecka, ocenić zakresy ruchu (nie tylko kolan, ale dodatkowo wszystkich stawów kończyny dolnej i miednicy. Powinno się skontrolować również stabilność poszczególnych stawów oraz funkcjonowanie więzadeł. Kiedy już odbędziemy tego rodzaju wizytę, lekarz przebada dziecko i wykryje problem jakim są szpotawe kolana prawdopodobnie wystawi skierowanie na rehabilitację. W takowym skierowaniu będzie napisane rozpoznanie: „Kolana szpotawe” jak i również, jakie zabiegi wykonać, przeważnie okaże się to: gimnastyka korekcyjna i ewentualnie masaż, oraz fizykoterapia. Tutaj pojawia się 1-wszy zgrzyt, bo skoro lekarz bada dziecko, zna przyczynę patologii a dla fizjoterapeuty wystawia tylko i wyłącznie skierowanie na ćwiczenia korekcyjne- to skąd nasz rehabilitant ma mieć pojęcie jakiego typu to ćwiczenia ? Przecież typ prowadzonej gimnastyki będzie zależał od tego jakie jest źródło problemu, czy jest przykurcz w biodrze ? rehabilitant sanok może mięśnie stabilizujące kolano mają zbyt niskie napięcie i kolano jest niestabilne - wtedy ćwiczenia będą wyglądały absolutnie odmiennie. Zachodzi dlatego pytanie- czy fizjoterapeuta nie powinien sam przebadać i zdiagnozować dziecka ? A jeśli tak, to po co w tym łańcuchu wstawiać lekarza rodzinnego i ortopedę ?
Podczas ćwiczeń.
Gdy dziecko jest już na gimnastyce korekcyjnej należy się upewnić, że robi stosowne ćwiczenia ! Nierzadko bowiem przytrafia się tak, że przez natłok pracy i pacjentów prowadzi się tego rodzaju gimnastykę w grupach. Co więcej, są to grupy łączone z dziećmi które mają najróżniejsze schorzenia. Trzeba dlatego postawić pytanie- czy dziecko które ma szpotawe kolana, ma przeprowadzać te same ćwiczenia co dziecko z odstającą łopatką ? Z pewnością, że nie. Tego rodzaju przypadki muszą być prowadzone oddzielnie, mieć indywidualnie dopasowane ćwiczenia i wykonywać je pod okiem fizjoterapeuty. Biorąc pod uwagę, że szpotawe kolano może mieć liczne przyczyny z przekonaniem wolno stwierdzić, iż dwie osoby mające szpotawe kolana mogą wykonywać odmienny wariant ćwiczeń albowiem przyczyna ich problemu będzie inna !
Co mam zrobić wówczas gdy moje dziecko ma szpotawe kolana ?
Z powyższego tekstu można wyciągnąć jeden wniosek. Możesz włóczyć się po lekarzach w celu uzyskania trafnej diagnozy i zlecenia rehabilitacji, ewentualnie możesz też udać się do fizjoterapeuty, który przebada, zdiagnozuje i wykona rehabilitację Twojego dziecka.